Vertrouwen is het mooiste wat je kunt geven

Vorige week aan het haardvuur vertelde een collega het verhaal over een man die een kijkje mocht nemen in de hel en de hemel. Het is een oud, Arabisch verhaal met een prachtig moraal. In de hel zag hij mensen aan een lange tafel met heerlijke gerechten, het rook er fantastisch. “Zijn we echt in de hel?” vroeg de man.
Ja, want de mensen hadden te lang bestek, waardoor ze het eten niet naar hun mond kregen. Geteisterd door deze tantaluskwelling waren de mensen in hel hongerig, mager en op zichzelf gericht. Eenmaal aangekomen in de hemel was hij opnieuw verrast. Het was hier precies hetzelfde als in de hel. Weer hadden de mensen gemeen lang bestek. Maar hier hadden ze een oplossing gevonden. Ze voerden elkaar met hun te lange bestek. De mensen waren tonnetje rond, lachten en waren vooral heel erg samen. Een wereld van verschil, gemaakt door onderling vertrouwen.

Afbeelding : Tantaluskwelling

Toen ik het verhaal hoorde probeerde ik een voorstelling te maken van deze 2 werelden in het hier en nu.
Ik moest denken aan de zakelijke situaties waar mensen elkaar in de haren vliegen om hun eigen project ‘erdoorheen’ te krijgen. Het dilemma waarin mensen strijden voor hun eigen belang, programma of project. Groot of klein, ieder bedrijf heeft hier last van. De afdeling IT wil liefst duurzaam investeren in een nieuwe infrastructuur en streeft naar stabiliteit, Marketing moet de nieuwste proposities bouwen en Finance zoekt naar betere controle en rapportages.
Allemaal valide argumenten die zorgen vaak voor de nodige frustratie en wrijving. Het gedrag wat mensen in deze situatie vertonen doet denken aan het verhaal van de mensen in hel. Onvoldoende gericht op het samen brokkelt het onderling vertrouwen langzaam af.

Gelukkig heb ik ook de hemel uit dit verhaal mogen ervaren. Hier voelen mensen zich veilig, zetten zij hun talent in om hun omgeving beter te maken en hebben ze het totaal belang steeds voor ogen. Het zorgt voor een open sfeer waar mensen zich veilig voelen en het beste uit zichzelf halen.
Het grote verschil tussen de 2 werelden wordt gemaakt door onderling vertrouwen.
Maar hoe bouw je duurzaam aan een omgeving gericht op vertrouwen? En hoe blijf je als individu toch positief in een omgeving waar onderling vertrouwen mist?
Mijn adviezen zijn uiteraard biografisch van aard. Ik gebruik ze in mijn werk en vooral ook privé.
Om vertrouwensrelaties aan te gaan zijn we immers 1 en dezelfde persoon.
Deze stappen toepassen maakt je positiever en vergroot je impact.

1. Schakel vertrouwen in als default

Begin iedere relatie met goed vertrouwen. Je uitgangspunt is de ander vertrouwen te geven, waardoor je primaire houding positief is en gericht op wat er allemaal mogelijk is. Om samen te maken, samen te beleven of te ondernemen. Het betekent niet dat je blind bent voor onacceptabel gedrag. Bij het vertrouwen geven vanaf het begin is het juist erg belangrijk dat je duidelijk communiceert.
Spreek uit wat je van de ander verwacht, waar je blij van wordt en waar teleurgesteld.
Neem je wantrouwen als default, dan gaan andere krachten je gedrag beheersen. Iedereen waar je mee werkt, moet eerst je vertrouwen winnen. In deze situatie ben je ontzettend druk met controle mechanismes en onderzoek, of iemand zijn afspraken wel nakomt en te vertrouwen is. Vermoeiend.

2. Kies je positieve relaties

Om je relaties met goed vertrouwen te starten is het belangrijk dat je zelf een open houding aanneemt. In het begin van je relaties, waar anderen je nog moeten leren kennen, is het raadzaam niet teveel ruimte te laten voor verkeerde interpretaties. Je omgeving kan daardoor veel beter besluiten of ze met je in zee willen gaan of niet. Dat laatste is absoluut niet verkeerd. Mijn observatie is dat mensen en bedrijven vaak te lang proberen zichzelf te verantwoorden tegenover anderen waar het gewoonweg niet mee klikt. In de relaties die mensen en bedrijven onderling aangaan moeten we kritisch zijn of we de relatie wel zien zitten. Dit voorkomt een hoop teleurstelling. Als duidelijk is voor de ander wie je bent, wat je drijfveren zijn en wat je voor ogen hebt kunnen ze beter kiezen. Je kunt niet met iedereen een vertrouwensrelatie hebben. Verlies dus niet teveel energie in de relaties die nooit wat gaan worden.

3. Wees lief

Je geeft iets en krijgt er iets van terug. Onze eeuwenoude handelsmentaliteit liegt er niet om. Het principe is gebaseerd op de schaarstementaliteit, zoals Franklin Covey het omschrijft. En heeft ons succes gebracht. In de huidige netwerkeconomie werkt deze mentaliteit remmend. Je krijgt exact waar je om hebt gevraagd en niet meer. Het exponentiële karakter van sociale netwerken gaat pas voor je werken als je geeft om niet terug te ontvangen en lief zijn. Ook dit is geen nieuw principe, maar wel iets waarmee je sterke onderlinge vertrouwensrelaties mee bouwt. Zakelijke relaties werken niet heel anders dan persoonlijke relaties. Daar noemen we het anders, iedereen kent die ene deal wel waar we ‘het de ander gunnen’. Mijn lieve vrouw heeft me dit principe 18 jaar geleden aangeleerd. Geven om het plezier van geven. Geef en deel; waar jij goed in bent of waar je genoeg van hebt. Anderen zullen jou ooit belonen met iets waar zij genoeg van hebben. Covey noemt dit de overvloedsmentaliteit.

4. Denk uitsluitend win-win

Het lijkt zo gemakkelijk. Denken in win-win. Een oplossing is goed voor jezelf, maar is het ook een goede keuze voor je klanten, je medewerkers, je partners en je leveranciers? Mensen hebben als natuurlijke reactie om voor zichzelf te kiezen. Maar als er 1 partij verliest in je oplossingen, dan gaat je model ooit wringen. Drukken op korte termijn succes heeft als gevolg dat je lange termijn niet doorontwikkeld. 1 van de partijen is onvoldoende gemotiveerd om met je samen te werken en dat gaat je ooit in de weg zitten. Ik zal een voorbeeld geven.
Een bedrijf dat wil uitblinken in haar extreme klantgerichtheid doet er alles aan om het haar klanten naar de zin te maken. Ze hebben er goed over nagedacht en bedacht dat hun medewerkers van cruciaal belang zijn om het de klanten naar de zin te maken. De medewerkers staan centraal, worden extreem goed behandeld en de cirkel lijkt te werken. Klanten herkennen de goede service. Tegelijkertijd werkt de afdeling Finance aan een verbetering van de kostenstructuur in het bedrijf. Een belangrijke taak waar het de via een inkoopprogramma alle leveranciers extra onder druk zet om de diensten voort te zetten tegen lagere kosten. Ook de inkoopvoorwaarden moeten eraan geloven, een betalingstermijn van 90 dagen wordt de standaard.  Sommige partners zullen afhaken, vooral kleinere bedrijven komen hierdoor snel in liquiditeitsproblemen. Het bedrijf is immers een belangrijke grote klant. Laten dit nu juist de meest innovatieve leveranciers zijn. Om te overleven moeten ze helaas hun samenwerking opzeggen en met concurrenten in zee gaan. Het ontbreken van een volledige win-win strategie zorgt op termijn voor een verzwakking van de concurrentiepositie.

 5. Ook als het tegenzit, richt je op gelijkgestemden

Ik heb eens een tijdje voor een baas gewerkt waar gebrek aan vertrouwen een oorzaak van veel wederzijdse frustratie was. De meeste mensen maken dit wel eens mee in hun carrière. Je hebt beiden het gevoel dat je continu achterom moet kijken, bouwt extra zekerheden in en gaat steeds minder vrij ondernemen.
Je focus op mooie dingen maken en goede resultaten behalen verschuift langzaam maar zeker naar je aan regels houden en geen fouten maken. Herken je dit? Welkom in de grafkelders van de vertrouwensrelatie. Veel lager dan hier kun je niet komen. De vraag is natuurlijk ‘hoe kom je eruit?’ Voor de hand liggend is dat je een gesprek aangaat. Maar veel energie wordt verspild in het bewijzen van jezelf tegenover mensen die je wantrouwen (zie punt 2). In deze situatie kun je beter eerlijk zijn en uit elkaar gaan. De beste uitweg in zo’n situatie is natuurlijk je omgeving veranderen. Dat heeft ook voor mij als enige optie echt gewerkt.
Maar niet iedereen kan zich altijd direct losweken. De verplichtingen en angst voor het grote onbekende zorgen voor een staat van verlamming. In zo’n geval is het tijdelijk richten op gelijkgestemden een perfecte remedie. En de relaties van wantrouwen zo lang als mogelijk te negeren. Als je het goed uitvoert geeft je dit genoeg energie en moed die nodig is om een nieuwe omgeving op te zoeken.